Bộ Thông tin và Truyền thông trả lời kiến nghị cử tri về tình trạng tin nhắn rác ngày càng tăng gây phiền hà cho người sử dụng thuê bao điện thoại

Ngày 11/3/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông (TTTT) có Văn bản số 812/BTTTT-VP về việc trả lời kiến nghị của cử tri tỉnh An Giang gửi tới trước Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV. Nội dung trả lời kiến nghị như sau:

1. Hiện trạng tin nhắn rác:

Theo quy định tại khoản 3 Điều 3 Nghị định số 91/2020/NĐ-CP thì Tin nhắn rác bao gồm bao gồm: Tin nhắn quảng cáo mà không được sự đồng ý trước của Người sử dụng hoặc tin nhắn quảng cáo vi phạm các quy định về cấu trúc tin nhắn, không có nhãn, giá cước, không có hình thức từ chối nhận tin nhắn; tin nhăn vi phạm các nội dung bị cấm theo quy định tại Điều 9 Luật Giao dịch điện tử, Điều 12 Luật Công nghệ thông tin, Điều 12 Luật Viễn thông, Điều 8 Luật Quảng cáo, Điều 7 Luật An toàn thông tin mạng, Điều 8 Luật An ninh mạng.

Tin nhắn rác hiện nay xuất hiện dưới các hình thức bao gồm:

- Tin nhắn truyền thống (thông qua dịch vụ nhắn tin của doanh nghiệp) chủ yểu do các tổ chức, cá nhân thực hiện để quảng cáo sản phẩm, dịch vụ, tuy nhiên thực hiện không đúng quy định về quảng cáo dịch vụ qua tin nhắn nên đã gây ra phiền hà cho thuê bao viễn thông.

- Tin nhắn trên các ứng dụng (Facebook, Messenger, Viber, Zalo,...), thời gian gần đây hình thức này được các tổ chức, doanh nghiệp sử dụng nhiều do sô lượng người sử dụng ứng dụng tàng nhanh, chi phí thấp và có thể truyền tải kèm theo các hình ảnh, video clip.

- Tin nhắn do các đối tượng sử dụng các trạm thu phát sóng giả (trạm BTS giá), đây là hình thức mới phát sinh và gây ra nhiều hệ lụy, nhức nhối trong xã hội do các đối tượng sử dụng hình thức này chủ yểu với mục đích lừa đảo, quảng cáo về các dịch vụ, sản phẩm bị cấm.

2. Kết quả công tác ngăn chặn tin nhắn rác:

a) Công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật:

- Bộ TTTT đã tham mưu Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Viễn thông (sửa đổi), trong Luật đã quy định nghĩa vụ của doanh nghiệp phải cung cấp dịch vụ cho người sử dụng dịch vụ viễn thông có thông tin thuê bao viễn thông đầy đủ, trùng khớp với thông tin trên giấy tờ tùy thân đã xuất trình khi giao kết hợp đồng theo quy định của pháp luật; thực hiện xác thực, lưu giữ, sử dụng thông tin thuê bao viễn thông và xứ lý SIM có thông tin thuê bao viễn thông không đầy đủ, không chính xác.

- Bộ TTTT đã tham mưu trình Chính phủ ban hành Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27/01/2022 sửa đổi, bổ sung một sổ điều của Nghị định sổ 15/2020/NĐ-CP ngày 03/02/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyển điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử, trong đó quy định xừ phạt đến 100 triệu đồng đổi với các hành vi vi phạm quy định về quản lý thông tin thuê bao. Bổ sung hình thức xử phạt là đình chỉ phát triển thuê bao mới từ 01 tháng đến 12 tháng do thực hiện các hành vi vi phạm quy định về quản lý thông tin thuê bao. Đây là hình thức xử phạt rất nặng, nghiêm minh đối với các doanh nghiệp viễn thông.

b) Công tác chỉ đạo, điều hành:

- Bộ TTTT đã chí đạo các đơn vị chuyên môn đôn đốc, hướng dẫn các doanh nghiệp viễn thông di động kết nổi, xác thực giữa cơ sở dừ liệu thông tin thuê bao của doanh nghiệp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư (theo Đe án 06) từ đó rà soát, xử lý các trường họp có thông tin không trùng khớp, chuẩn hoá thông tin thuê bao và xử lý tình trạng một thuê bao sở hữu nhiều SIM.

Bộ đã 02 lần ban hành văn bản nhắc nhở, chấn chỉnh đối với người đứng đầu doanh nghiệp viễn thông di động do để xảy ra vi phạm về quản lý thông tin thuê bao. Các doanh nghiệp viễn thông di động đã hoàn thành xử lý 17 triệu thuê bao có thông tin thuê bao chưa trùng khóp với thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và thuê bao có giấy tờ tùy thân đăng ký, sở hữu >10 SIM/01 giấy tờ tuỳ thân, góp phần ngăn chặn tình trạng phát tán cuộc gọi rác, tin nhắn rác. Ngoài ra, trong năm 2023, mỗi tháng các doanh nghiệp viễn thông đã chặn khoảng 50 triệu tin nhắn rác, 50.000 thuê bao lừa đảo.

- Tổ chức triển khai giám sát, chủ động theo dõi, kịp thời cảnh báo tới người dân các chiêu thức lừa đảo tinh vi của các đổi tượng phạm tội qua tin nhan (trên cổng thông tin chongthurac.vn; hệ thống tiếp nhận phản ánh 5656/156 và các phương tiện thông tin đại chúng).

- Yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông áp dụng các cơ chế, biện pháp chặn lọc tin nhan, cuộc gọi rác, lừa đảo cho các dịch vụ của doanh nghiệp; tạm dừng các dịch vụ nếu chưa có biện pháp chặn lọc tin nhắn, cuộc gọi rác, lừa đảo; đồng thời cảnh báo và thông báo các biện pháp phòng ngừa tới tất cả khách hàng của doanh nghiệp về các hành vi lừa đảo qua dịch vụ viễn thông của mình.

- Tổ chức giám sát, đôn đốc các doanh nghiệp viễn thông hoàn thiện, nâng cấp hệ thống chặn lọc tin nhắn rác.

c) Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm:

- Năm 2023, Bộ TTTT đã tổ chức 82 Đoàn thanh tra do Bộ và Sở TTTT thành lập tiến hành thanh tra hoạt động quản lý thông tin thuê bao trên địa bàn cả nước đối với 08 doanh nghiệp viễn thông di động, các chi nhánh, điểm cung cấp dịch vụ viễn thông; chỉ đạo các đơn vị chức năng thuộc Bộ (Cục Viễn thông, Cục An toàn thông tin) phổi hợp với đơn vị chức năng của Bộ Công an (Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Cục An ninh chính trị nội bộ ) tiến hành thanh tra tại các doanh nghiệp viễn thông, trong đó bao gồm nội dung thanh tra về bảo đảm an toàn thông tin cá nhân trên mạng, qua đó kịp thời chấn chỉnh, ngăn chặn các hành vi chia sẻ, sử dụng thông tin thuê bao không đúng quy định, lợi dụng đăng ký SIM rác, phát tán tin nhắn rác.

- Đồng thời trong năm 2023, Bộ TTTT đã triển khai 180 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với hoạt động thông tin trên mạng, xử phạt vi phạm hành chính đối với 135 trường hợp vi phạm trong hoạt động thông tin điện tử, mạng xã hội với số tiền 2.141.500.000 đồng.

- Từ năm 2022 đến nay, Bộ TTTT đã chỉ đạo sử dụng kỹ thuật, công nghệ để rà soát, phát hiện 20 vụ sử dụng trạm BTS giả để phát tán tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo, bàn giao hồ sơ cho các đơn vị thuộc Bộ Công an (Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Cục An ninh chính trị nội bộ, Cục Kỹ thuật nghiệp vụ, Công an các tỉnh/thành phố) để điều tra, xừ lý theo quy định. Các cơ quan chức năng đã tiến hành xử phạt hơn 3.000.000.000 đồng đối với 07 doanh nghiệp, 39 Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông, 04 cá nhân do vi phạm về quản lý thông tin thuê bao, thu thập, sử dụng trái pháp luật thông tin cá nhân của người khác để đăng ký thông tin thuê bao, quảng cáo sai quy định.

d) Công tác thông tin tuyên truyền:

Chỉ đạo các cơ quan chức nàng của Bộ phối hợp với cơ quan thông tấn, báo chí tàng cường tuyên truyền về các hành vi vi phạm pháp luật, các đối tượng vi phạm bị xử lý, các hình thức, thủ đoạn lừa đảo của đối tượng vi phạm. Phổ biến, tuyên truyền quy định của pháp luật về quản lý thông tin thuê bao, pháp luật về xử lý vi phạm đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực thông tin và truyền thông để người dân biết, thực hiện; phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền xử lý hành vi vi phạm.

đ) Công tác bổ trợ tư pháp: Chỉ đạo đơn vị chuyên môn tiếp nhận, tổ chức giám định tư pháp 06 quyết định trung cầu giám định về cơ chế hoạt động, tính năng, tác dụng cùa các trạm BTS giả nhằm hỗ trợ các cơ quan tư pháp xác định tội danh, xử lý đối tượng sử dụng các trạm BTS giả để phát tán tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản.

3. Các giải pháp sẽ tiếp tục triến khai thực hiện trong thòi gian tới:

- Xây dựng trình Chính phủ ban hành các Nghị định quy định chi tiết Luật Viễn thông năm 2023 nhằm đảm bảo thông tin thuê bao đầy đủ, chính xác, ngăn chặn việc kích hoạt, bán SIM đã đăng ký trước thông tin thuê bao; xử ỉý nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý thông tin thuê bao di động.

- Tiếp tục chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông di động nghiên cửu, hoàn thiện bộ tiêu chí xác định tin nhắn rác, cuộc gọi rác và thường xuyên rà quét, ngăn chặn; tiếp tục rà soát, ứng dụng công nghệ mới (trí tuệ nhân tạo...) để bảo đảm tính chính xác của thông tin thuê bao, kịp thời cắt hủy các thuê bao có thông tin không chính xác theo quy định; tăng cường giám sát, xử lý vi phạm đối với các trường hợp đăng ký số lượng lớn SIM không đúng quy định.

- Kiểm tra và chấn chỉnh kịp thời hoạt động tiếp nhận, xừ lý phản ánh về tình trạng tin nhắn rác tại các doanh nghiệp viễn thông; triển khai triệt đế việc sử dụng tên định danh để gửi tin nhắn quảng cáo.

- Tiếp tục phối hợp các cơ quan chức năng của Bộ Công an để có các biện pháp xử lý nghiêm các hành vi vi phạm có liên quan.

- Sử dụng phương tiện, thiết bị, hạ tầng kỹ thuật viễn thông rà quét, phát hiện, phổi họp các cơ quan chức năng của Bộ Công an xử lý nghiêm minh các đối tượng sử dụng trạm BTS giả để phát tán tin nhắn rác, tin nhắn lừa đảo.

- Tăng cường tuyên truyền, công khai thông tin về các tố chức, doanh nghiệp, cá nhân lợi dụng phát tán tin nhắn rác, gửi tin nhắn quảng cáo không đúng quy định; phối hợp với các Bộ, ngành liên quan để chẩn chỉnh, xử lý kịp thời các trường hợp vi phạm.

Nguồn: Văn bản số 812/BTTTT-VP ngày 11/3/2024 của Bộ TTTT