Kiến nghị nhiều vấn đề qua giám sát việc thực hiện tự chủ tài chính trong các cơ sở khám chữa bệnh công lập

Kết quả, tiến độ thực hiện tự chủ tài chính trong các cơ sở khám, chữa bệnh công lập được quan tâm thực hiện, chất lượng phục vụ của các bệnh viện có nhiều cải thiện hơn trước, đã chủ động dành phần lớn kinh phí tiết kiệm được hàng năm để mở rộng đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị; thu nhập cho viên chức, người lao động từng bước được cải thiện,…

Thường trực HĐND tỉnh khảo sát tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Tân Châu

Tính đến cuối năm 2017, toàn ngành Y tế có 47 đơn vị sự nghiệp được phân loại như sau: Có 05 đơn vị tự bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên; có 15 đơn vị tự bảo đảm một phần chi phí hoạt động thường xuyên và có 27 đơn vị do ngân sách bảo đảm chi phí hoạt động thường xuyên. Số đơn vị có hệ số tăng thu nhập dưới 01 lần có 44 đơn vị; số đơn vị có hệ số tăng thu nhập từ trên 1 – 2 lần có 02 đơn vị và số đơn vị có hệ số tăng thu nhập từ trên 2 – 3 lần có 01 đơn vị.

Tuy nhiên qua giám sát nhận thấy, việc đổi mới cơ chế hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập và đẩy mạnh xã hội hóa dịch vụ sự nghiệp công ở nhiều lĩnh vực còn chậm, số lượng đơn vị chuyển đổi từ loại hình có nhận hỗ trợ từ ngân sách nhà nước sang loại hình tự đảm bảo kinh phí chưa nhiều. Phần lớn các đơn vị sự nghiệp chưa thực sự chủ động trong công tác đổi mới, chưa phát huy có hiệu quả tiềm năng sẵn có, chưa huy động được nhiều nguồn lực của xã hội để phát triển dịch vụ sự nghiệp công, chưa đảm bảo khả năng ổn định về tài chính.

Trong giai đoạn chuyển đổi sang loại hình tự đảm bảo chi thường xuyên, các đơn vị vẫn còn kiến nghị ngân sách nhà nước hỗ trợ kinh phí trong 02 năm đầu cho nên việc giảm chi hỗ trợ từ ngân sách nhà nước không nhiều.

Các văn bản hướng dẫn của các Bộ, ngành Trung ương hiện nay chưa ban hành hướng dẫn chi tiết, đồng bộ về thực hiện cơ chế tự chủ đối với ngành y tế; chính sách bảo hiểm y tế còn nhiều bất cập.

Việc giao quyền tự chủ theo Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức, bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập cho các đơn vị y tế dự phòng có nhiều vấn đề bất hợp lý và chưa thực sự mang lại hiệu quả, dẫn đến nghịch lý là đơn vị nào hoạt động càng tích cực thì khoản kinh phí tiết kiệm được càng ít, không khuyến khích được việc tăng cường hoạt động.

Thường trực HĐND tỉnh giám sát tại Bệnh viện Đa khoa Trung tâm An Giang

Giá viện phí hiện tại chỉ thu một phần viện phí, nếu thu theo giá mới chỉ có thu đủ 3/4 nội dung, giá thu viện phí sau khi trừ vật tư tiêu hao trích lại 35% nguồn cải cách tiền lương phần còn lại chỉ đảm bảo một phần chi thường xuyên... các bệnh viện không thể tái đầu tư phát triển, giá thu các loại dịch vụ này đang chờ các Bộ, ngành Trung ương xây dựng điều chỉnh theo lộ trình; chưa có giá trần dịch vụ y tế cho các loại hình xã hội hóa tại các cơ sở y tế công lập; giá dịch vụ chưa tính khấu hao gây khó khăn cho các bệnh viện vay vốn đầu tư.

Hiện nay các bệnh viện đều thiếu bác sĩ; chính sách đãi ngộ cho bác sĩ của tỉnh còn thấp, không còn phù hợp để thu hút đội ngũ y, bác sĩ giỏi về công tác tại tỉnh.

Trình độ quản lý tài chính của một số đơn vị sự nghiệp y tế chưa đáp ứng yêu cầu; các bệnh viện còn bị xuất toán nhiều trong thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Những bất cập trong thanh toán tiền khám, chữa bệnh từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế là một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc thực hiện tự chủ tại các bệnh viện chưa thể đạt được hiệu quả như mong muốn.

Qua giám sát, Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh kiến nghị đối với Ủy ban nhân dân tỉnh:

Tiếp tục quan tâm đẩy nhanh tiến độ thực hiện chuyển đổi đơn vị sự nghiệp công lập theo định hướng phát triển, gắn với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc theo Đề án của Tỉnh ủy về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương; thực hiện tốt Quyết định của UBND tỉnh về phê duyệt Quy hoạch mạng lưới đơn vị sự nghiệp công lập thuộc ngành Y tế tỉnh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030.

Thường trực HĐND tỉnh giám sát tại Sở Y tế

Khi ban hành các quyết định về thực hiện tự chủ của các đơn vị, cần nghiên cứu theo hướng tích hợp thành 01 văn bản thống nhất, không ban hành nhiều văn bản cùng nội dung giao quyền tự chủ gây khó khăn cho đơn vị trong quá trình thực hiện.

Hướng dẫn các bệnh viện nắm bắt các quy định pháp luật và hỗ trợ các đơn vị trong thực hiện đúng, đủ các thủ tục thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế tránh bị xuất toán của thanh tra, kiểm toán. Rà soát, tổng hợp những thủ tục, quy định và nội dung còn bất hợp lý trong thanh quyết toán bảo hiểm y tế để tham mưu UBND tỉnh kiến nghị Chính phủ xem xét sửa đổi.

Hướng dẫn các đơn vị sự nghiệp trực thuộc thực hiện các quy định của pháp luật về cơ chế quản lý biên chế, tuyển dụng, sử dụng và quản lý cán bộ, viên chức trong các đơn vị sự nghiệp của nhà nước, quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Trong hướng dẫn cần cụ thể nhằm dễ triển khai thực hiện, nhất là hướng giải quyết đối với các trường hợp không đủ chuẩn.

Tăng cường công tác tuyên truyền về bảo hiểm y tế để người dân hiểu nhằm đảm bảo lộ trình bảo hiểm y tế toàn dân. Thực hiện các giải pháp bảo vệ sự an toàn, phòng ngừa các trường hợp xâm phạm nhân phẩm, gây thương tích, sức khỏe, tính mạng của bác sĩ, nhân viên y tế tại các bệnh viện.

Chỉ đạo các đơn vị sự nghiệp đến thời gian chuyển đổi loại hình theo Quy hoạch được duyệt, lập phương án chuyển đổi loại hình đơn vị sự nghiệp gửi sở, ngành liên quan có ý kiến để trình cấp thẩm quyền phê duyệt theo quy định. Tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất cho các bệnh viện trên địa bàn tỉnh, nhất là Bệnh viện Sản Nhi, Bệnh viện Tim Mạch.

Bên cạnh đó, Thường trực HĐND tỉnh cũng kiến nghị Chính phủ ban hành các Nghị định quy định cơ chế tự chủ và các Thông tư hướng dẫn thuộc các lĩnh vực Y tế; Giáo dục đào tạo; Dạy nghề; Thông tin truyền thông; Văn hóa, thể thao và du lịch. Đồng thời có văn bản hướng dẫn các quy định về Quy hoạch mạng lưới các đơn vị sự nghiệp theo ngành, lĩnh vực; danh mục dịch vụ sự nghiệp công sử dụng ngân sách nhà nước thuộc lĩnh vực quản lý và định mức kinh tế - kỹ thuật áp dụng trong các lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp công do nhà nước quản lý, làm cơ sở ban hành giá dịch vụ sự nghiệp công để triển khai thực hiện theo quy định. 

Xem xét sửa đổi hoặc thay thế Nghị định số 85/2012/NĐ-CP ngày 15/10/2012 của Chính phủ về cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính đối với đơn vị sự nghiệp y tế công lập và giá dịch vụ khám, chữa bệnh của các cơ sở khám, chữa bệnh công lập cho phù hợp, thống nhất với lộ trình Nghị định số 16/2015/NĐ-CP.  

Sớm thực hiện giá dịch vụ tính đủ chi phí và đẩy nhanh lộ trình tiến tới bảo hiểm y tế toàn dân; Sớm ban hành định mức phân bổ cụ thể kinh phí hàng năm cho y tế dự phòng, y tế xã đối với địa phương.

Phân bổ dự toán kinh phí theo giường bệnh đối với các bệnh viện còn thấp, đề nghị tính toán lại, trong đó cần tính đến các yếu tố trượt giá, xem xét theo quy mô giường bệnh và các hoạt động của bệnh viện.  

Nghiên cứu thống nhất các quyết định và Thông tư hướng dẫn từ Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam một cách nhất quán và lộ trình để cơ sở khám chữa bệnh thực hiện kịp thời. Tạo hành lang pháp lý vững chắc bảo vệ quyền của nhân viên y tế trong quá trình khám, chữa bệnh, quan tâm tạo điều kiện tăng nguồn thu nhập cho nhân viên y tế, tạo cơ chế đặc thù để nhân viên y tế an tâm công tác./.

NGUYỄN NGUYỄN