Phó Chủ tịch UBND tỉnh trả lời chất vấn của đại biểu HĐND tỉnh về lĩnh vực đầu tư công

Đại biểu HĐND tỉnh chất vấn:

Trong lĩnh vực đầu tư công, tình trạng các dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư tăng nguồn vốn rất nhiều so với mức đầu tư ban đầu gây khó khăn cho công tác quản lý, phân bổ vốn trong kế hoạch đầu tư công (dự án bênh viện Sản Nhi An Giang giai đoạn I: tăng 39,52% tương đương 104,7 tỷ đồng; dự án Trung tâm y tế thành phố Long Xuyên: tăng 90% tương đương 30,6 tỷ đồng; dự án Trường Chính trị Tôn Đức Thắng: tăng 44,85% tương đương 46,8 tỷ đồng; dự án Tạo quỹ đất xây dựng phân hiệu Trường Đại học Tôn Đức Thắng: tăng 36,89% tương đương 16,8 tỷ đồng; dự án Đường ra Trạm kiểm soát Phú Hội (939): tăng 39,86% tương đương 42,6 tỷ đồng; dự án Nâng cấp mở rộng khẩn cấp đường tỉnh 948 thuộc tuyến quốc phòng an ninh vùng biên giới và dân tộc: tăng 48% tương đương 144 tỷ đồng…). Đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh cho biết nguyên nhân và giải pháp xử lý để hạn chế tối đa tình trạng này trong kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025.

Ngày 08/7/2020, UBND tỉnh có công văn số 718/UBND-KTN V/v giải trình một số nội dung chất vấn tại kỳ họp thứ 15 HĐND tỉnh như sau:

Nhìn chung, chủ đầu tư các dự án sử dụng vốn đầu tư công đã chấp hành theo các quy định của Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu và các quy định có liên quan. Việc phân bổ và sử dụng nguồn vốn luôn đảm bảo đúng mục đích, đúng đối tượng. Các dự án đưa vào sử dụng đã phát huy hiệu quả đầu tư, góp phần phát triển kinh tế, xã hội địa phương.

Đa phần các dự án đều triển khai đúng với chủ trương đầu tư, tổng mức đầu tư được duyệt. Tuy nhiên, vẫn có tình trạng một số dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư so với ban đầu, chủ yếu do các nguyên nhân sau:

1.1. Nguyên nhân chủ quan:

a) Do tăng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư:

Khi lập báo cáo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, một số chủ đầu tư cùng với các đơn vị tư vấn đã không ước tính được hết chi phí bồi thường, đặc biệt ở khâu kiểm đếm, xác định loại đất và giá đất thực tế bồi thường chưa đầy đủ hoặc chưa chính xác (thường lấy theo Bảng giá các loại đất của tỉnh), nhưng khi đi vào thực tế triển khai công tác bồi thường thì chi phí cao hơn rất nhiều vì phải nhân thêm hệ số điều chỉnh giá đất dựa trên kết quả điều tra, thu thập thông tin của các thửa đất lân cận có giao dịch chuyển nhượng, dẫn đến tăng tổng mức đầu tư.

Mặt khác, tiến độ thực hiện công tác bồi thường thường bị kéo dài nên làm tăng chi phí bồi thường (do biến động giá đất), dẫn đến tăng tổng mức đầu tư (như các dự án: Tạo quỹ đất xây dựng phân hiệu Trường Đại học Tôn Đức Thắng: tăng 16,8 tỷ đồng, từ 45,6 tỷ đồng lên 62,4 tỷ đồng; Đường ra trạm kiểm soát Phú Hội (939): tăng gần 14 tỷ đồng, từ 12,4 tỷ đồng lên 26,4 tỷ đồng; Nâng cấp mở rộng khẩn cấp đường tỉnh 948 thuộc tuyến quốc phòng an ninh vùng biên giới và dân tộc: tăng 58 tỷ đồng, từ 31 tỷ lên 89 tỷ đồng;…).

b) Do phải điều chỉnh, bổ sung quy mô đầu tư dự án:

Trong giai đoạn khảo sát để lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, hầu hết các chủ đầu tư đều xác định được các hạng mục thuộc dự án cần phải đầu tư, từ đó lập tổng mức đầu tư của dự án. Tuy nhiên, do các dự án nhóm B thường có quy mô lớn và phức tạp, nên một số dự án khi triển khai thực hiện thì các chủ đầu tư mới nhận thấy cần thiết phải phát sinh một số hạng mục nhằm đảm bảo công năng và hiệu quả hoạt động của dự án đầu tư khi hoàn thành đưa vào sử dụng, từ đó làm tăng tổng mức đầu tư dự án (Dự án Bệnh viện Sản Nhi An Giang, giai đoạn I_ Khối Sản 200 giường: bổ sung hạng mục trang thiết bị kiểm soát nhiễm khuẩn 44 tỷ đồng). Hoặc có một số dự án do các chủ đầu tư còn chủ quan, khâu khảo sát ban đầu chưa thật sự tốt, dẫn đến trong quá trình thực hiện phải bổ sung một số hạng mục, làm tăng tổng mức đầu tư dự án (như các dự án: Trung tâm Y tế thành phố Long Xuyên: bổ sung trang thiết bị y tế, 01 thang máy, 01 máy phát điện dự phòng 23,6 tỷ đồng; Trường Chính trị Tôn Đức Thắng: bổ sung các hạng mục Ký túc xá, nhà khách (05 tầng), Sân đan bê tông cốt thép, hệ thống phòng cháy chữa cháy, chống sét là 40,3 tỷ đồng;…).

1.2. Nguyên nhân khách quan:

Do các dự án nhóm B có thời gian thực hiện dài, trong khi giá vật tư, trang thiết bị thường xuyên bị biến động, đặc biệt là các thiết bị nhập khẩu, dẫn đến làm tăng tổng mức đầu tư dự án (Dự án Bệnh viện Sản Nhi An Giang, giai đoạn I- Khối Sản 200 giường: trượt giá phần thiết bị hệ thống kỹ thuật trong nhà, hệ thống điều hòa không khí, hệ thống khí sạch và phần xây lắp 60,7 tỷ đồng. Nguyên nhân do thời điểm lập tổng mức đầu tư năm 2016 do chưa công bố suất đầu tư tại thời điểm lập nên lấy suất đầu tư của năm 2014). Hoặc do thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng chậm làm kéo dài thời gian thực hiện dự án, khi đó các chế độ, chính sách và đơn giá thay đổi theo nên cần phải cập nhật lại, từ đó làm tăng tổng mức đầu tư dự án (Dự án Đường ra trạm kiểm soát Phú Hội (939): 15 tỷ đồng).

1.3. Đề xuất các giải pháp để hạn chế điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư các dự án:

Để hạn chế tối đa tình trạng này trong thời gian tới, Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ chỉ đạo thực hiện một số giải pháp như sau:

a) Các đơn vị được giao nhiệm vụ làm chủ đầu tư dự án phải thường xuyên nâng cao năng lực quản lý đầu tư xây dựng, phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về tính hiệu quả, lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, công tác nghiệm thu giám sát, chất lượng công trình và tiến độ của dự án đầu tư xây dựng công trình. Hạn chế tối đa việc đề nghị phát sinh, điều chỉnh, bổ sung quy mô đầu tư, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án, tăng tổng mức đầu tư dự án.

b) Về công tác lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư:

Các chủ đầu tư khi lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư phải tuyệt đối tuân thủ theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng và các nghị định hướng dẫn liên quan; việc khái toán sơ bộ tổng mức đầu tư dự án phải đảm bảo bao quát đầy đủ các chi phí, thực hiện tốt công tác khảo sát, xác định chính xác mục tiêu, quy mô, phạm vi đầu tư để tránh việc điều chỉnh, bổ sung quy mô làm tăng tổng mức đầu tư dự án.

Trong trường hợp thuê đơn vị tư vấn lập báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư thì chủ đầu tư căn cứ vào tính chất, quy mô, loại và cấp công trình, rà soát các quy định về điều kiện năng lực của các đơn vị tư vấn để tiến hành tổ chức lựa chọn nhà thầu tư vấn theo quy định của Luật Đầu thầu, đánh giá đơn vị tư vấn đảm bảo đủ năng lực và uy tín thì mới thực hiện ký kết hợp đồng tư vấn.

c) Về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng:

Yêu cầu chủ đầu tư phải phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan thực hiện tốt việc điều tra, kiểm đếm, khảo sát giá đất bồi thường sát với giá trị thực tế, xác định khối lượng thiệt hại cây trồng, vật kiến trúc theo quy định để đưa vào chi phí bồi thường dự án nhằm hạn chế phát sinh tăng chi phí bồi thường sau khi chủ trương đầu tư dự án được phê duyệt. Trong quá trình thực hiện, các chủ đầu tư phải phối hợp chặt chẽ với địa phương và đơn vị làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng để triển khai đồng bộ giữa công tác tuyên truyền, vận động và thực hiện tốt các chính sách về giải phóng mặt bằng.

d) Yêu cầu các cơ quan chuyên môn được giao thẩm quyền thẩm định chủ trương đầu tư, thẩm định dự án phải bảo đảm tuyệt đối tuân thủ các quy định hiện hành khi xác định quy mô dự án và tổng mức dự án; đối với các cơ quan chuyên môn, đơn vị được lấy kiến thẩm định chủ trương đầu tư, thẩm định dự án phải có văn bản trả lời góp ý cho cơ quan thẩm định, đảm bảo chất lượng về nội dung và chịu trách nhiệm về lĩnh vực do mình quản lý.

e) Các địa phương phải chủ động phối hợp với các chủ đầu tư để có phương án, kế hoạch cụ thể nhằm kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong toàn bộ quá trình đầu tư xây dựng công trình trên địa bàn mình quản lý, đặc biệt là công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư để đảm bảo tiến độ hoàn thành dự án. 

g) Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát trong tất cả các khâu trong quá trình đầu tư để đẩy nhanh tiến độ thi công và tiến độ giải ngân vốn đầu tư công./.

Kim Yến